W dniu 24 lutego 2025 r., tj. w trzecią rocznicę napaści zbrojnej Rosji na Ukrainę, Rada Unii Europejskiej przyjęła kolejny pakiet sankcji gospodarczych i indywidualnych wobec Rosji i jej sojuszników związanych z wojną w Ukrainie. Pakiet koncentruje się na dalszym ograniczaniu rosyjskiej ciemnej floty oraz na nowych ograniczeniach w zakresie eksportu i importu poszczególnych towarów i usług oraz zwalczaniu obchodzeniu sankcji.
Uzgodniony pakiet obejmuje m. in. następujące kwestie:
Do wykazu osób fizycznych i prawnych, podmiotów i organów zamieszczonego w załączniku I do Rozporządzenia Rady (UE) nr 269/2014 dodaje się 48 osób i 35 podmiotów odpowiedzialnych za działania podważające lub zagrażające integralności terytorialnej, suwerenności i niepodległości Ukrainy. Środki ograniczające dotknęły m.in. rosyjskich producentów z sektora obronnego specjalizujących się w produkcji zaawansowanego sprzętu wojskowego oraz udziałowców podmiotów, które zapewniają istotne źródło dochodów rządowi Federacji Rosyjskiej. Natomiast wśród podmiotów znalazły się m. in. rosyjskie zakłady specjalizujące się w produkcji sprzętu radarowego i nawigacyjnego dla wojsk rosyjskich i przedsiębiorstwa przywracające do użytku oraz produkujące amunicję dla wojsk rosyjskich.
Wg nowego kryterium, załącznik I do rozporządzenia 269/2014 będzie uwzględniał osoby, podmioty i organy, które są właścicielami statków, lub sprawują nad nimi kontrolę, zarządzają nimi lub eksploatują je, przewożących ropę naftową lub produkty ropopochodne lub wywożone z Rosji jak również osoby, podmioty i organy wchodzące w skład kompleksu wojskowego i przemysłowego Rosji oraz wspierająco go lub czerpiącego z niego korzyści.
Natomiast załącznik I do rozporządzenia 765/2006 zostaje poszerzony o wykaz osób fizycznych lub prawnych, podmiotów lub organów należących do kompleksu wojskowo-przemysłowego Białorusi, wspierające go materialnie lub finansowo lub uzyskujące korzyści z tego kompleksu, w tym poprzez udział w opracowywaniu produkcji lub dostawach technologii wojskowych i sprzętu wojskowego.
Zgodnie z art. 8 ust. 3a rozporządzenia 269/2014 oraz art. 7 ust. 2a rozporządzenia 765/2006 istnieje możliwość wymiany między sobą informacji dotyczących handlu i transakcji z państwami trzecimi oraz podmiotów z państw trzecich w celu zapobiegania obchodzeniu zakazów ustanowionych w niniejszym rozporządzeniu.
Zgodnie z art. 12 ust. 1 lit. c) rozporządzenia 269/2014, Komisja i państwa członkowskie informują się wzajemnie o wykrytych przypadkach naruszenia lub obejścia oraz próby obejścia zakazów określonych w niniejszym rozporządzeniu.
Utworzono nowy załącznik XXXII do Rozporządzenia Rady (UE) nr 765/2006 z wykazem oprogramowania wobec których to zastosowanie będzie miał przepis zakazu sprzedaży, dostawy, przekazywania, wywozu lub dostarczania, bezpośrednio lub pośrednio na rzecz jakiejkolwiek osoby fizycznej lub prawnej, jakiegokolwiek podmiotu lub organu na Białorusi lub do użytku na Białorusi, wobec powyższych stosuje się art. 1gd niniejszego rozporządzenia. Taki sam zapis uwzględniono w rozporządzeniu 833/2014 w stosunku do Rosji, załącznik II.
Ponadto poszerza się załącznik XXIII do rozporządzenia 833/2014 o nowe towary, które mogłyby przyczynić się w szczególności do zwiększenia potencjału przemysłowego Rosji, wobec powyższych stosuje się art. 3k niniejszego rozporządzenia.
Rozporządzenie 833/2014 oraz 765/2006 zakazuje rosyjskim czy białoruskim osobom prawnym, podmiotom lub organom mającym siedzibę w Unii przed dniem 8 kwietnia 2022 r., które są już przedsiębiorstwem transportu drogowego transportującym towary drogą lądową na terytorium Unii, w tym w tranzycie, dokonywania wszelkich zmian w strukturze kapitałowej, które dodatkowo zwiększyłyby procentowy udział posiadany przez rosyjską lub białoruską osobę fizyczną lub prawną, rosyjski lub białoruski podmiot lub organ, chyba że po takiej zmianie pozostaje on poniżej 25%.
Zgodnie z art. 12gb rozporządzenia 833/2014 oraz zgodnie z art. 8ga rozporządzenia 765/2006, unijne podmioty gospodarcze sprzedające towary wrażliwe do państw trzecich innych niż kraje partnerskie czy Unii Europejskiej są zobowiązane do wdrożenia mechanizmów należytej staranności, które są w stanie zidentyfikować, ocenić i ograniczyć ryzyko takiego wywozu do Rosji czy Białorusi. Nowe obowiązki obowiązują od dnia 2 stycznia 2025 r. w odniesieniu do produktów o wysokim priorytecie, a nowe obowiązki będą miały zastosowanie od dnia 26 maja 2025 r. w odniesieniu do towarów „Zespoły prądotwórcze z silnikami tłokowymi wewnętrznego spalania o zapłonie iskrowym” oraz „Pozostałe przełączniki”.
Załącznik IV do rozporządzenia 833/2014 zostaje rozszerzony o nowe pozycje, które są wojskowymi użytkownikami końcowymi, stanowią część rosyjskiego kompleksu wojskowo-przemysłowego lub mają powiązania handlowe lub inne powiązania z rosyjskim sektorem obronności i bezpieczeństwa lub w inny sposób go wspierają. Te osoby fizyczne lub prawne, podmioty lub organy przyczyniają się do zwiększenia potencjału militarnego i technologicznego Rosji lub do rozwoju jej sektora obronności i bezpieczeństwa. Będą one podlegać surowszym restrykcjom eksportowym dotyczącym towarów i technologii podwójnego zastosowania, a także towarów i technologii, które mogą przyczynić się do technologicznego wzmocnienia rosyjskiego sektora obronności i bezpieczeństwa.
Wobec statków wymienionych w załączniku XLII do rozporządzenia 833/2014 stosuje się art. 3s niniejszego rozporządzenia. Zakazy dotyczy m. in. dostępu do portów oraz świadczenia szerokiego zakresu usług związanych z transportem morskim.
Do rozporządzenia 833/2014 oraz rozporządzenia 765/2006 dodaje się kod CN 7601 „Aluminium nieobrobione plastycznie”, wobec którego zastosowanie będzie miał zakaz zakupu, przywozu lub przekazywania do Unii, bezpośrednio lub pośrednio, towarów, które generują znaczące przychody dla Rosji, a tym samym umożliwiają jej prowadzenie działań destabilizujących sytuację w Ukrainie, jeżeli pochodzą one z Rosji czy Białorusi lub są wywożone z Rosji lub z Białorusi.
Nowe ograniczenia dotyczą świadczenia usług rachunkowości, usług audytu, usług prowadzenia ksiąg rachunkowych czy usług doradztwa podatkowego i prawnego, doradztwa biznesowego, usług w zakresie public relations, usług architektonicznych i inżynieryjnych, usług doradztwa informatycznego oraz sprzedaży, dostarczania oprogramowania do zarządzania przedsiębiorstwem oraz programowania do projektowania przemysłowego i produkcji przemysłowej na rzecz osób prawnych, podmiotów lub organów na określonych terytoriach.
Ponadto rozszerzono wykaz towarów i technologii wobec których zakazuje się sprzedaży, wywozu i dostawy na rzecz osoby fizycznej lub prawnej na określonych terytoriach.
Odpowiednie akty prawne zostały już opublikowane w Dzienniku Urzędowym UE i obowiązują od 24 stycznia 2025 r. oraz 25 stycznia 2025 r.
Źródła:
Rozporządzenie Rady – UE – 2025/395 – PL- EUR-Lex – ROZPORZĄDZENIE RADY (UE) 2025/395 z dnia 24 lutego 2025 r. w sprawie zmiany rozporządzenia (UE) nr 833/2014 dotyczącego środków ograniczających w związku z działaniami Rosji destabilizującymi sytuację na Ukrainie
Rozporządzenie Rady – UE- 2025/390 – PL- EUR-Lex oraz Rozporządzenie wykonawcze – UE – 2025/389 – PL – EUR-Lex – ROZPORZĄDZENIE RADY (UE) 2025/390 z dnia 24 stycznia 2025 r. zmieniające rozporządzenie (UE) nr 269/2014 w sprawie środków ograniczających w odniesieniu do działań podważających integralność terytorialną, suwerenność i niezależność Ukrainy lub im zagrażających oraz ROZPORZĄDZENIE WYKONAWCZE RADY (UE) nr 2025/389 w sprawie wykonania rozporządzenia (UE) nr 269/2014
Rozporządzenie Rady – UE- 2025/392 – PL- EUR-Lex – ROZPORZĄDZENIE RADY (UE) 2025/392 z dnia 24 lutego 2025 r. w sprawie zmiany rozporządzenia (WE) nr 765/2006 dotyczącego środków ograniczających w związku z sytuacją na Białorusi i udziałem Białorusi w agresji Rosji wobec Ukrainy
Rozporządzenie Rady – UE – 2025/398 – PL – EUR-Lex – ROZPORZĄDZENIE RADY (UE) 2025/398 z dnia 24 lutego 2025 r. w sprawie zmiany rozporządzenia (UE) nr 2022/263 dotyczącego środków ograniczających w odpowiedzi na nielegalne uznanie, okupację lub aneksję przez Federację Rosyjską niektórych niekontrolowanych przez rząd obszarów ukraińskich