Aktualności
Z dniem 1 lipca 2024 r. weszło w życie Rozporządzenie Rady (UE) 2024/1865 z dnia 29 czerwca 2024 r. w sprawie zmiany rozporządzenia (WE) nr 765/2006 dotyczącego środków ograniczających w związku z sytuacją na Białorusi i udziałem Białorusi w agresji Rosji wobec Ukrainy. Rozporządzeniem tym, UE rozszerzyła zakres sankcji towarowych oraz innych ograniczeń, które docelowo mają zostać ujednolicone z sankcjami nałożonymi na Rosję. Jednocześnie w przepisach przewidziano dalsze środki ograniczające w różnych sektorach, w szczególności w sektorach energetyki i lotnictwa.
Zakazy wywozu
Nowe rozporządzenie rozszerza zakaz wywozu produktów i technologii podwójnego zastosowania oraz zaawansowanych towarów i technologii. Wprowadzone zostały dalsze ograniczenia wywozowe dotyczące towarów, które mogłyby w szczególności przyczynić się do zwiększenia potencjału przemysłowego Białorusi. Nowe ograniczenia wywozowe dotyczą również towarów i technologii żeglugi morskiej oraz towarów luksusowych.
Zakazy tranzytu
W celu ograniczenia ryzyka obchodzenia sankcji, zakazany został tranzyt przez terytorium Białorusi produktów i technologii podwójnego zastosowania, towarów i technologii, które mogą przyczynić się do zwiększenia potencjału militarnego i technologicznego Białorusi lub do rozwoju jej sektora obronności i bezpieczeństwa, towarów, które mogłyby w szczególności przyczynić się do zwiększenia potencjału przemysłowego Białorusi, towarów i technologii nadających się do wykorzystania w lotnictwie lub przemyśle kosmicznym oraz broni wywożonych z Unii.
Zakazy przywozu
W zakresie sankcji przywozowych wprowadzono zakaz bezpośredniego lub pośredniego przywozu, zakupu lub przekazywania diamentów z Białorusi, który to zakaz ma zastosowanie do diamentów pochodzących z Białorusi, diamentów wywożonych z Białorusi oraz diamentów przewożonych tranzytem przez Białoruś. Zakaz ten ma zastosowanie zarówno do naturalnych i syntetycznych diamentów nieprzemysłowych, jak również do biżuterii diamentowej.
Rozszerzony został także zakaz przywozu produktów mineralnych, tak aby obejmował ropę naftową. Zakazano natomiast wywozu towarów i technologii nadających się do wykorzystania w rafinacji ropy naftowej i skraplaniu gazu ziemnego. Podkreślić należy, że zakazy dotyczące ropy naftowej pozostają na chwilę obecną bez uszczerbku dla tranzytu przez Białoruś ropy naftowej dostarczanej rurociągiem z Rosji do państw członkowskich.
Nowe przepisy wprowadziły również zakaz przywozu towarów, które pozwalają Białorusi na zróżnicowanie źródeł jej przychodów, a tym samym umożliwiają jej udział w agresji Rosji wobec Ukrainy. Zakaz ten obejmuje węgiel, inne produkty, a także złoto pochodzące z Białorusi, i wywożone z Białorusi po wejściu w życie rozporządzenia.
Zakazy świadczenia niektórych usług
Wśród nowych środków sankcyjnych, wprowadzono również zakaz świadczenia niektórych usług na rzecz Republiki Białorusi, jej rządu, organów publicznych, podmiotów prawa publicznego lub agencji publicznych oraz jakiejkolwiek osoby fizycznej lub prawnej, jakiegokolwiek podmiotu lub organu działających w ich imieniu lub pod ich kierownictwem. Zakazano świadczenia usług rachunkowych, usług audytowych, w tym badań ustawowych, usług księgowych, usług doradztwa podatkowego, usług doradztwa w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej i zarządzania, usług w zakresie public relations oraz usług architektonicznych i inżynieryjnych, a także usług doradztwa informatycznego i usług doradztwa prawnego.
Nowe zakazy obejmują także usługi reklamowe, usługi w zakresie badania rynku i badania opinii publicznej oraz usługi w zakresie badania produktów i kontroli technicznej.
Jednocześnie świadczenie pomocy technicznej związanej z towarami wywożonymi na Białoruś nadal jest dozwolone, pod warunkiem że sprzedaż, dostawa, przekazywanie lub wywóz takich towarów nie są zakazane na podstawie niniejszego rozporządzenia w momencie udzielania takiej pomocy technicznej.
Świadomy udział w obchodzeniu sankcji
Nowe przepisy wprowadzają zmianę w sankcjonowaniu sytuacji obchodzenia sankcji. Zakres czynności mogących kwalifikować się jako obchodzenie sankcji został rozszerzony. Od teraz wymogi dotyczące wiedzy i zamiaru są spełnione nie tylko wtedy, gdy dana osoba celowo dąży do osiągnięcia celu lub skutku obejścia środków ograniczających, ale również gdy osoba biorąca udział w danym działaniu jest świadoma tego, że taki udział może mieć za cel obchodzenie sankcji.
Zakaz świadczenia usług transportowych przez kapitał białoruski.
Przedsiębiorstwom unijnym, które są w co najmniej 25 % własnością białoruskiej osoby fizycznej lub prawnej, zakazano prowadzenia działalności transportu drogowego towarów na obszarze Unii, w tym także w tranzycie. Zakaz ten nie ma jednak zastosowania do przedsiębiorstw transportu drogowego będących własnością osób posiadających podwójne obywatelstwo lub obywateli białoruskich posiadających zezwolenie na pobyt czasowy lub stały w państwie członkowskim.
Klauzula „Nie na Białoruś”
Adekwatnie do obowiązujących regulacji dotyczących zakazu reeksportu określonych towarów do Rosji, wprowadzony został wymóg zobowiązujący eksporterów do zakazywania w umowie handlowej dokonywania powrotnego wywozu na Białoruś lub powrotnego wywozu do wykorzystania na Białorusi towarów i technologii wrażliwych, wspólnych produktów o wysokim priorytecie lub broni palnej i amunicji.
Nowe obowiązki eksporterów od 2 stycznia 2025 r.
Z dniem 2 stycznia 2025 r. przedsiębiorcy unijni powinni poprzez ustanowienie mechanizmów należytej staranności umożliwiających identyfikację i ocenę ryzyka powrotnego wywozu na Białoruś oraz ograniczenie takiego ryzyka zapobiegać możliwości obchodzenia środków sankcyjnych. Nowe obowiązki dotyczą unijnych podmiotów sprzedających, dostarczających, przekazujących lub wywożących towary do państw trzecich, z wyjątkiem państw wskazanych w załączniku do rozporządzenia, które to państwa zachowują odpowiednie standardy sankcyjne.
Według treści rozporządzenia, dołożenie wszelkich starań należy rozumieć jako wszelkie działania, które są odpowiednie i niezbędne, by osiągnąć rezultat polegający na zapobieżeniu ograniczaniu skuteczności środków ograniczających przewidzianych w rozporządzeniu. Działania te mogą obejmować na przykład wdrożenie odpowiednich polityk, kontroli i procedur w celu skutecznego ograniczania ryzyka i zarządzania nim, z uwzględnieniem takich czynników jak umiejscowienie siedziby w państwie trzecim, sektor działalności gospodarczej oraz rodzaj działalności prowadzonej przez osobę prawną, podmiot lub organ, które są własnością unijnego podmiotu gospodarczego lub są przez niego kontrolowane.
